ေနာ္ေ၀ႏုိင္ငံေရာက္ အညတရ ရဟန္းတစ္ပါး (အေတြးအျမင့္ႏွင့္အေတြ႕အၾကဳံ) ဖတ္႐ႈဖြယ္မွတ္စုမ်ား

ေနာ္ေ၀ႏုိင္ငံေရာက္ အညတရ ရဟန္းတစ္ပါး (အေတြးအျမင့္ႏွင့္အေတြ႕အၾကဳံ) ဖတ္႐ႈဖြယ္မွတ္စုမ်ား
(Scandinavia) စကန္ဒီေနးဗီးယားေဒသ
ဥေရာပေျမာက္ပိုင္းရွိ ယဥ္ေက်းမႈ - ဘာသာစကားမ်ားစြာ မကြဲျပားေသာေဒသအစုျဖစ္သည္။ ေနာ္ဒစ္ ႏိုင္ငံမ်ားဟုလည္း သိၾကသည္။ အာတိတ္စက္၀န္းဟုေခၚေသာ ကမၻာ့ေျမာက္ဘက္စြန္းရပ္၀န္းျဖစ္ပါသည္။ ေနာ္ေ၀၊ ဒိန္းမတ္ ႏွင့္ ဆြီဒင္မ်ား ေနထိုင္ၾကရာေဒသျဖစ္သည္။ ဖင္း (ေခၚ) ဖင္လန္၊ ေရခဲကၽြန္း (ခ) အိုက္စလန္၊ ဖေရာ္ဆီး၊ ဂရင္းလန္း၊ ဆာမီးေျမာက္ဘက္၊ အလက္စကာ၊ ႐ုရွားေျမာက္ပိုင္း ႏွင့္ တစြန္းတစရွိရာ ဥေရာပ ေျမာက္ပိုင္းကၽြန္းဆြယ္ေဒသျဖစ္ပါသည္။
(Midnight Sun) သန္းေခါင္ယံေနမင္း
စကန္ဒီေနးဗီးယားေဒသတြင္ ကမၻာ့ေျမာက္၀န္႐ိုးစြန္းျဖစ္၍ ေနမွာ ၀င္လိုက္၊ ထြက္လိုက္ျဖင့္ရွိရာ ည သန္းေခါင္ယံအခ်ိန္မွာပင္ အလင္းေရာင္ မေပ်ာက္သည္သာမက ေနလံုးႀကီးကိုပင္ အစဥ္တစိုက္ ေတြ႕ေနရ ေသာေၾကာင့္ သန္းေခါင္ယံေနမင္းဟု ေခၚေ၀ၚသံုးႏႈန္းၾကသည္။
(Viking) ဗီကင္းမ်ား
(၈) ရာစုမွ (၁၁) ရာစုအထိ ဥေရာပေျမာက္ပိုင္းတခြင္အား ေရေၾကာင္းမွ စိုးမိုးထားခဲ့ေသာ စကန္ဒီေနး ဗီးယားေဒသခံမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ဗီကင္းေလွမ်ားမွာ ၎တို႔၏ စြမ္းပကားတစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ (Norse) ဟုေခၚေသာ ယခု ေနာ္ေ၀ေဒသခံမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။
(Lutheran) လူသာရီယန္ ခရစ္ယာန္ဂိုဏ္းအေၾကာင္း
၁၅၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ေရာမအင္ပါယာ၌ အက်ံဳး၀င္သည့္ ဂ်ာမန္စကားေျပာဆိုသံုးႏွဳန္းရာေဒ သမ်ားတြင္ ကက္သလစ္ေက်ာင္း (Catholic Church) အား ေတာ္လွန္ၿပီး ေဒသနာကိုးဆယ့္ငါး (Ninety-Five Theses) ကို စတင္ေဖာ္ထုတ္ကာ ပ႐ိုတက္စတင့္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဂိုဏ္း (Protestant Reformation) ကို တည္ေထာင္သူ မာတင္လူသာ {Martin Luther (1483-1546)} ၏ အယူအဆကို လက္ခံသူမ်ားအား လူသာရီ ယာန္ဂိုဏ္းသားမ်ားဟု သတ္မွတ္ၾကပါသည္။
(Lapland) လက္ပလန္း ေခၚ အစိုးရမရွိေသာေနရာ
ေနာ္ေ၀၊ ဆြီဒင္၊ ဖင္လန္၊ ႐ုရွားတို႔၏ ေျမာက္ဘက္စြန္းက်ေသာ က်ယ္ျပန္႔သည့္ အာတိတ္စက္၀န္းေန ရာရွိ သန္းေခါင္ယံေနထြက္ရာ ရိန္းဒီးယား (ေခၚ) ေရခဲသမင္မ်ား ေမြးျမဴၿပီး ေရခဲေသာေနရာအလိုက္ ေျပာင္း ေရႊ႕ၾကသူမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈ၊ လူမ်ိဳးစု၊ ထူးျခားေသာ ဓေလ့ရွိရာ ရပ္၀န္းျဖစ္ပါသည္။
(Baltic Sea) ေဘာ္လ္တစ္ပင္လယ္ရပ္၀န္း
႐ုရွား၊ ပိုလန္၊ ဂ်ာမနီေျမာက္ပိုင္း၊ ဖင္လန္၊ အက္စ္တိုးနီးယား၊ လက္တဗီးယား ႏွင့္ စကန္ဒီေနးဗီးယား ေဒသမ်ားႏွင့္ ထိစပ္ေနေသာ အတၱလႏၱိတ္သမုဒၵရာရွိ ေဘာ္လ္တစ္ပင္လယ္ျပင္ေနရာျဖစ္ပါသည္။
(Samis) ဆာမီးမ်ား
ယခုအခါ ေနာ္ေ၀၊ ဆြီဒင္ႏွင့္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံမ်ားအထိ ပ်ံ႕ပ်ံ႕ျပဴးျပဴးေနထိုင္လွ်က္ရွိသည္။ ဖင္ႏို-ယူဂရစ္လူ မ်ိဳးစု (Fino-Ugric) မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ဆပ္ပမီ (Sapmi) ဟုေခၚၾကသည္။ ေရခဲဖံုးလႊမ္းရာေဒသေန တိုင္းရင္း သားမ်ားျဖစ္ပါသည္။
(Artic Circle) အာတိတ္စက္၀န္းေဒသ
အာတိတ္စက္၀န္းဟူသည္မွာ ကမၻာ့ေျမာက္ဘက္စြန္းေဒသ၊ ပထ၀ီအရ သတ္မွတ္ထားရာေနရာ ျဖစ္ပါ သည္။
(Aurora Borealis) မိုးေသာက္အလင္းတန္းမ်ား
ပိုလာအလင္းတန္းမ်ားဟု ေခၚၾကသည္။ ကမၻာ့ေျမာက္ဘက္စြန္းႏွင့္ ေတာင္ဘက္စြန္းေဒသမ်ား၌သာ ေတြ႕ရေသာ ညဘက္အလင္းျပန္သည့္ ဂမၻီရဆန္စြာ တြန္းထြက္ေနေသာ ေကာင္းကင္ျပင္ရွိ အျပာႏု၊ အျဖဴ၊ အနီ၊ ခရမ္း အလင္းတန္းႀကီးမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
(Nordic Countries) ေနာ္ဒစ္တိုင္းျပည္မ်ား
ဥေရာပေျမာက္ပိုင္း (သို႔) အတၱလႏၱိတ္သမုဒၵရာေျမာက္ဘက္ရွိ ေနာ္ေ၀၊ ဒိန္းမတ္၊ ဆြီဒင္၊ ဖင္လန္၊ အိုက္စလန္၊ ဖေရာဆီး၊ ဂရင္းလန္း၊ ဆာမီးေဒသမ်ားကို ညႊန္းဆိုပါသည္။
(Ivar Sasen) အီဗာေအာ့ဆယ္န္
ေနာ္ေ၀လူမ်ိဳး အီဗာေအာ့ဆယ္န္ သည္ ဘာသာေဗဒ၊ အဘိဓာန္ပညာရွင္၊ ျပဇာတ္ဆရာႏွင့္ ကဗ်ာဆ ရာႀကီးျဖစ္သည္။ သူ႔အား အထူးသျဖင့္ အေလးထားရသည့္ကိစၥမွာ ေနာ္ေ၀၏ တရား၀င္ အေရးဘာသာစကား ျဖစ္ေသာ ႏ်ဴးေနာ့စ္ (Nynorsk) အား ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပား ကြဲျပားေနသည့္ အေျပာေဒသိယစကားမ်ားထံမွ ရွာေဖြ စုေဆာင္းကာ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာ္ေ၀ေဒသိယဘာသာစကားတို႔၏ သဒၵါက်မ္း (Grammar of the Norwegian Dialects) မွာ သူ၏ ပင္ပန္းအားစိုက္ ႀကိဳးစားမႈႀကီးတစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး ထိုက်မ္းအတြက္ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံ အႏွံ႔ ခရီးဆက္ကာ ဘာသာစကားဆိုင္ရာ စုေဆာင္းျခင္း၊ သုေတသနျပဳျခင္းမ်ား ျပဳခဲ့ရသည္။
(Fritz RØed) ေနာ္ေ၀ပန္းပုဆရာႀကီး ဖရစ္႐ိုး
ေနာ္ေ၀ပန္းပုဆရာႀကီး ဖရစ္႐ိုး သည္ ေနာ္ေ၀အမ်ိဳးသားလက္မႈပညာႏွင့္ အႏုပညာအကယ္ဒမီတြင္ ပညာဆည္းပူးခဲ့သည္။ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ (၁၅) ရက္တြင္ ေမြးဖြားသည္။ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံ အထိမ္းအမွတ္ လက္ရာျဖစ္သည့္ ဗီကင္းဓားႀကီး (၃) လက္ အား ေက်ာက္ေဆာင္ေပၚတြင္ စိုက္ထားေသာ လက္ရာေၾကာင့္ ေက်ာ္ၾကားသည္။ ထိုအထိမ္းအမွတ္အား အႏုပညာရွင္မ်ားက အေလးထားၾကသည့္အခ်က္မွာ ၎၏ ႐ိုးစင္းမႈ၊ ပကာသနကင္းမႈအျပင္ ႏိုင္ငံ၏ သမိုင္းေၾကာင္းအား ထင္ဟပ္ေစမႈတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
(Rollo) ႐ြိဳလို
ယခုျပင္သစ္ႏိုင္ငံရွိ ေနာ္မန္ဒီေဒသ၏ ပထမဆံုးအုပ္ခ်ဳပ္သူ ဗီကင္းေခါင္းေဆာင္ႀကီးျဖစ္သည္။ သူ႔အား ႐ြိဳလို ဟုသိၾကသည့္အျပင္ ဂန္းေရာ့လ္မ္ (Gaange Rolf) ဟုလည္း သိၾကသည္။ ေနာ္ေ၀တို႔အတြက္ သူရဲ ေကာင္းႀကီးပင္ျဖစ္သည္။
(Normandy) ေနာ္မန္ဒီး
(၉၁၁) ခုႏွစ္တြင္ ခ်ာထရီစစ္ပြဲတြင္ စစ္႐ွံဳးသြားေသာ ေရာမေခတ္ပ်က္စီးၿပီးခ်ိန္ ေဒသတြင္း စိုးမိုးထား ေသာ ဖရန္႔ (Franks) လူမ်ိဳးစုက ေနာ္ေ၀လူမ်ိဳး ႐ြိဳလို ကို ေပးအပ္ခဲ့ရာေဒသျဖစ္သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း (၁၉၄၄) တြင္ မဟာမိတ္တပ္မ်ားက ဂ်ာမန္တို႔ကို ျပန္လည္တြန္းလွန္ရန္ ကမ္းတပ္တိုက္ပြဲျပဳရာ ေက်ာ္ၾကား ေသာေနရာျဖစ္သည္။
ေရြ၀ါေရာင္အရွင္ထာ၀ရ (ေနာ္ေ၀)